пятница, 19 августа 2011 г.

Выжыкыл дуннеын (5)


Эшъёс ке вань....

Туннэ пичи Олилы атаез мунё басьтэм. Верантэм шумпотэ нылаш, выль шудонзэ киысьтыз но уг куя. Нош кыӵе чебер со! Лыз синъёсыз быльк! гинэ кузёез шоры учко, льӧль пичи ымдураз серектон «кугӟам». Чебер кузь йырсиез лемлет пунэтэн пунэмын, пӧртэм буёло дэремез гинэ но синэз кыске: чылкак улэп мурт кадь! Оли мунёезлэн я йырсияз йӧтске, я мунёезлэсь дэремзэ маялля, осконтэм, лэся, потэ.
Тани нылаш мунёзэ кутыса ураме потӥз. Отын эшъёсыз шудо вал. Олиез адӟыса, нылъёс сое котыртӥзы. Котькудӥзлэн адӟемез, учкемез потӥз мунёез. Оли нош шудонзэ ал вылаз пуктӥз, эшъёсызлы вераз кадь: «Учкелэ, кыӵе мынам мунёе, тӥляд таӵеез ӧвӧл». Мунёзэ эшъёсызлы ӧз сётъя, шудонзэ бордаз ӝиптыса шуылӥз:
- Чебер дэремзэ нашталоды, пыдзэ чигтыны шедьтоды.....
Эшъёсыз Олилэсь палэнскизы, асьсэ понна шудыны кутскизы. Оли ӧжыт калгиз на урамтӥ но гуртаз пыриз. Мунёеныз коркан гинэ шудылӥз, кышказ, лэся, таламзылэсь.
Ӵуказеяз нош мӧзмыт но чалмыт луиз нылашлы огназ. Мунёзэ кутӥз вал но, берен интыяз понӥз. Кема учкиз Оли укное. Тӥни эшъёсыз шудо, тэтчало, куспазы шулдыр серекъяло. Нош Оли огназ, серекъяны, вераськыны нокинэн. Ӧз чида ни пинал сюлэм, мунёзэ кутыса ураме лобиз.
Нылъёс Олиез адӟизы ке но, ӧз куаретэ. Соку Оли палэнысен шыпытак гинэ вазиз:
- Ойдолэ, нылъёс, ӵош шудомы.
Эшъёсыз куспазы лушкем кенешизы но, пӧлазы ӧтизы. Табере ӧз ват ни мунёзэ Оли, ваньмыныз ӵош шудӥзы. Валаз, лэся, ӵошен шулдыргес шуыса.
Ӧз но шӧдэ пиналъёс, кызьы нунал ортчиз, ӝыт вуиз. Жадем, лэся, ныл шудыса, валес вылысен мунёзэ бордаз ӝиптӥз но шуиз:
- Эшъёс ке вань.....
Ӧз быдты ни веранзэ, чаляк умме усиз.